Dekoracja ściany z deszczułek łupanych

W miejsce piłowania i strugania można drewno łupać, pozostawiając powierzchnię z jej naturalną strukturą. Z materiałów tradycyjnych łupie się trawertyn, marmur i wapień jako tzw. płyty surowe. Surową powierzchnię zachowują również łupki.

Rozłupując drewno stwierdzamy, że jego powierzchnia, podobnie jak tradycyjnie łupanych materiałów, ma faliste włókna, występy i dołki oraz wyraziste słoje przyrostów rocznych. Należy jedynie powierzchnię polakierować, aby się nie brudziła. Powierzchnia łupanego elementu dekoracyjnego nie może być duża, ponieważ będzie przyklejana bezpośrednio do tynku. Do nierówności podkładu musi być dostosowany format łupanych deszczułek.

Łupanymi deszczułkami można wykładać:

— salony z oświetleniem bocznym, jarzeniowym, spód rampy wyłożonej również deszczułkami łupanymi;

— w pokoju stołowym jako tło dla roślin ozdobnych;

— w sypialni, w kombinacji z pośrednim oświetleniem.

Wyrób deszczułek jest uciążliwy. Można wykorzystać różne gatunki drewna, głównie wyraziściesłoiste, jak sosna, modrzew, świerk, jodła, jesion, robinia, dąb i wiąz.

Tarcicę grubości 24 mm (mogą być króciaki) przycina się na długość około 1 m. Taki wyrzynek łatwo się obrabia. Nie wyklucza się przy tym większych długości, np. 2 m.

W zależności od szerokości materiału określa się szerokość przyszłych deszczułek; z reguły 50—70 mm. Po nacięciu jednakowo szerokich, tzw. fryzów, struga się je ze wszystkich czterech stron. Wymagania dotyczące dokładności obróbki są następujące:

— przyjęta szerokość wszystkich desek musi być jednakowa,

— grubość desek może być różna, mogą być nawet niedostrugane.

Następnie na pilarce tarczowej przyrzyna się deski na dokładną długość, przyjmując ją na 120—150 mm. Jeżeli drewno jest wysokiej jakości, o równym przebiegu włókien, można przyjąć górną granicę długości. Jeżeli tarcica jest gorszej jakości — przyjmuje się dolną granicę długości.

Deszczułki łupie się w następujący sposób: na ostrym nożu, np. do krojenia wędlin, ustawia się fryz i uderzeniem młotka rozpoławia się go na dwa kawałki. Jeżeli włókna są zbyt odchylone od płaszczyzny łupania, może się zdarzać, tzw. rozłupanie klinowe. Wówczas rozłupywanie trzeba powtórzyć od grubszego końca. Otrzyma się jednak wtedy tylko jeden element. Kliny powstałe w wyniku łupania można wykorzystać na elementy krótsze, przy końcach ścian lub stropu. Przy pro-stosłoistym materiale klinowych elementów — odpadów będzie bardzo mało.

Na rysunku przedstawiono sposób łupania deszczułek.

Rysunek. Sposób wyrabiania łupanych deszczułek: a) ostrugany fryz, b) fryz pocięty na elementy jednakowej długości, c) łupanie deszczułek za pomocą młotka

Montaż deszczułek jest bardzo prosty. Podłoże, do którego przykleja się je powinno być gładkie i należycie utwardzone. Przygotowaniu podłoża do przyklejenia desek poświęcono już artykuł — Przygotowanie podłoża do klejenia.

Do przyklejania deszczułek do podłoża betonowego, tynkowego lub z cegły najlepiej nadają się kleje poliwinyloacetatowe, np. Wmilep W. Klej nanosi się na tylną płaszczyznę deszczułki w dwu rzędach (rysunek).

Rysunek. Sposób nanoszenia kleju na spodnią stronę deszczułki: a) klej wyciśnięty z tubki, b) odcisk kleju po przyciśnięciu do ściany

Nie należy nanosić zbyt dużo kleju, jak również w jednym rzędzie, pośrodku, gdyż powoduje to wypaczanie deszczułek i tworzenie, tzw. niecki. Nanoszenie kleju bezpośrednio na ścianę przyspieszyłoby proces przyklejania, ale wówczas występuje większe prawdopodobieństwo wypaczenia deszczułki. Klej jest bowiem dyspersją octanu winylu z dodatkiem wypełniacza, żywicy i środka konserwującego.

Największą uwagę należy poświęcić przyklejeniu pierwszego rzędu, którego nie należy przyklejać przy samej podłodze, gdyż nie jest ona na ogół równa. Z reguły rozpoczyna się pracę od wysokości 30—40 cm od podłogi. Linię przyklejania pierwszego rzędu wyznacza się wypoziomowaną, równą listwą przyłożoną do ściany i podpartą na podłodze. Jeżeli klej ma odpowiednią gęstość, podkład jest równy i nasiąkliwy, a warstwa kleju ma właściwą grubość, wówczas do przyklejenia deszczułki wystarczy dociśnięcie jej ręką. Ostateczne utwardzenie spoiny i otrzymanie wytrzymałego złącza następuje dopiero po kilku godzinach.

Przed przyłożeniem do ściany listwy wyznaczającej pierwszy rząd deszczułek należy określić wysokość położenia pierwszego rzędu, od którego zależeć będą ostatnie rzędy: przy stropie i podłodze. Na ogół nigdy nie uniknie się docinania deszczułek bądź przy stropie, bądź przy podłodze. Lepiej jednak (wygodniej) docinać deszczułki w rzędzie przy podłodze. Byłoby również wskazane, aby położenie wyłączników i gniazd prądu elektrycznego znajdowało się na wysokości modułu deszczułek.

Osadzaniu się kurzu na płaszczyznach czołowych deszczułek można zapobiec, przyklejając je grubszym końcem do dołu.

Wzór układania łupanych deszczułek może być różny (patrz rysunek).

Rysunek. Różne wzory układania łupanych deszczułek.

Za najlepszy uważamy pierwszy po lewej stronie od góry. Wymaga on jednak dokładnego wykonania deszczułek. Pozostałe wzory wymagają zachowania dokładności tylko jednego, z wymiarów.

Wykończenie powierzchni powinno nastąpić dopiero po naklejeniu deszczułek. Jako podkład, przy zachowaniu naturalnej barwy drewna, stosuje się lakier caponowy. Można również stosować podkładowe lakiery pigmentowe. Nawierzchniowo stosuje się lakier poliuretanowy. Lakier nawierzchniowy nakłada się co najmniej dwukrotnie. Po każdym malowaniu powierzchnię należy przetrzeć szczotką z tworzywa sztucznego. .

Blok oświetleniowy z łupanych deszczułek stanowi dobre uzupełnienie ściany wykładanej takimi deszczułkami. Światło rozproszone przez wyłożoną łupanym drewnem powierzchnią, daje przyjemne i osobliwe odczucie.

Blok oświetleniowy jest podobny do karnisza. Z przodu i z boków oklejony jest łupanymi deszczułkami, a z dołu i od góry zamknięty matowym szkłem. Wewnątrz schowane są żarówki z obsadą i przewodami (rysunek).

Rysunek. Blok oświetleniowy z łupanych deszczułek: a) rozwiązanie 1: rampa oklejona łupanymi deszczułkami, b) przekrój poprzeczny alternatywny 1, c) rozwiązanie 2 — rampa z sękatych deszczułek, d) przekrój poprzeczny alternatywny 2; 1 — łupane deszczułki, 2 — rama nośna, 3 — sękate deszczułki szlifowane, 4 — szkło matowe, 5 — wbite małe zaczepy podporowe, 6 — żarówka matowa

Takie oświetlenie umieszcza się na wysokości około 2 m nad podłogą. Należy jednak pamiętać, że przewody elektryczne nie mogą bezpośrednio stykać się z drewnem. Powinny być one układane na niepalnej podkładce.

Jeżeli na wykładzinę ścienną użyjemy bezsęcznych, łupanych deszczułek sosnowych (drewno nie może być zasinione), to na blok oświetleniowy można użyć deszczułek z Hakami, które jednak muszą być zdrowe i zrosłe z drewnem. Wielkość sęków może być dowolna. Deszczułki łupane grubości do 20 mm, z przeżywiczonymi sękami, można sklejać ze sobą bez ramy nośnej. Wytrzymałość osłony lamp bloku oświetleniowego sklejanej z deszczułek (wariant 2 na rysunku powyżej) jest niższa niż naklejanych na ramę nośną (wariant 1). Dlatego też długość jej nie powinna przekraczać 500 mm.