Krótka historia ceramiki

Krótka historia ceramiki.

Wyrobami ceramicznymi ogólnie określa się wyroby uformowane z glin naturalnych, a następnie poddane wysuszeniu i wypaleniu w wysokich temperaturach. Ceramika to słowo pochodzenia greckiego i oznacza glinę (keramos).

Wiele części maszyn, urządzeń technicznych i artykułów codziennego użytku jest wykonanych z ceramiki. Umiejętność wytwarzania przez człowieka tych wyrobów datuje się od bardzo odległych czasów — starożytna Kreta, Grecja, Rzym. Wytwarzano naczynia ceramiczne przede wszystkim użytkowe, o skromnej dekoracji, kafle, elementy budowlane, np. płyty posadzkowe.

Na ziemiach polskich, za panowania Kazimierza Wielkiego (1333 – 1370), głównie z Krakowa wysyłano gliniane garnki do Gdańska, skąd następnie wywożono je do Danii i Szwecji. Szybki rozwój, a właściwie wielka rewolucja w dziedzinie wyrobów ceramicznych dokonała się w XIII w., gdy Marco Polo przywiózł z Chin do Europy prześliczne wyroby porcelanowe. Rozpoczął się okres wytężonych prac, w którym alchemicy różnych krajów prześcigali się w pomysłowości nad tworzeniem receptury porcelany o takich samych właściwościach, jak porcelana chińska. Zdobywane podczas tych prac umiejętności ceramicy wykorzystywali do tworzenia pięknych wyrobów artystycznych, np. bogato zdobionych ram do luster, figurek.

Dopiero w 1709 r. J. Böttgerowi, alchemikowi elektora saskiego i króla polskiego Augusta II Mocnego, udało się odkryć tajemnicę chińskiej porcelany. I już w 1710 r. powstała w Europie pierwsza manufaktura porcelany w Miśni, w Polsce zaś w 1790 r. w Korcu na Wołyniu. W XVIII w. była znana manufaktura warszawska w Belwederze (1770 r.), a także w Żółwi, Ćmielowie, Nieborowie. Obecnie cieszą się popularnością wyroby z Włocławka, Chodzieży, Wałbrzycha. Na rysunku przedstawiono przykłady znaków firmowych, jakimi oznaczano wyroby ceramiczne z poszczególnych wytwórni.

Rysunek. Znaki firmowe wytwórni wyrobów ceramicznych: a) Wytwórnia Belweder rok 1768, b) Fabryka Porcelany w Ćmielowie: 1 — z roku 1804, 2 — z roku 1900, 3 — od roku 1946, c) Fabryka Porcelitu w Chodzieży, ct) Fabryka Fajansu we Włocławku.

W której historii wyrobów ceramicznych należy koniecznie wspomnieć o wyrobach fajansowych, miękkich, wyrabianych z różnych barwnych glin, pięknie zdobionych, zwanych majoliką. Za czasów panowania Jagiellonów w XVII w. sprowadzano do Polski wyroby majolikowe z Włoch i Holandii. Stanowią one do dziś cenne zabytki kultury materialnej i są ozdobą naszych muzeów.