Charakterystyka szkła gospodarczego.
Szkło gospodarcze obejmuje bardzo bogaty asortyment, m.in.: szkło stołowe, galanteryjne, kryształowe, lustra, termosy i szkło żaroodporne. Są to wyroby o różnych kształtach, rozmiarach i barwie. Mogą być zdobione lub gładkie, cienkościenne bądź bardzo grube, w zależności od panujących trendów mody. Najważniejszymi miernikami jakości szkła, a szczególnie szkła stołowego, są właściwości optyczne i gładkość powierzchni (higieniczność użytkowania). Szkło gospodarcze może być formowane ręcznie, automatycznie, za pomocą wydmuchiwania albo wytłaczania.
W sprzedaży znajdują się wyroby pojedyncze, w kompletach lub zestawach. Komplety składają się z grupy wyrobów funkcjonalnie związanych z przeznaczeniem, o wspólnych cechach kształtu oraz ewentualnie jednakowym sposobie i wzorze zdobienia, np. komplet szklany do ciast, do kompotów. Zestaw zaś to zbiór kilku kompletów o różnym przeznaczeniu, często uzupełniany pojedynczymi wyrobami, które łączą wspólne cechy, jak: barwa, kształty, zdobienie. Asortyment wyrobów gospodarczych ze szkła podano w tabeli.
Grupa wyrobów | Asortyment |
Naczynia stołowe do jedzenia i picia | szklanki, spodki, kufle do piwa, filiżanki, talerzyki, kompotierki, kieliszki, naczynia do lodu, dzbanki, karafki |
Naczynia kuchenne do przygotowywania potraw | naczynia do przypraw, powideł, maselnice, cukiernice, wyciskaczke cytryn, tarki do owoców i warzyw, tacki, tortownice, klosze do owoców i serów |
Pomocnicze naczynia stołowe | serwetniki, świeczniki, popielnice |
Wyroby do ozdabiania pomieszczeń i artystyczne | wazony, puchary, figurki, koszyczki |
Do wyrobów ze szkła stołowego zalicza się: szklanki, spodki, kieliszki, talerzyki, kompotierki, dzbanki, karafki, kufle do piwa, filiżanki, naczynia do lodu.
Do najbardziej popularnych należą szklanki ze spodkami i ich komplety na 6 lub 12 osób. Szklanki otrzymuje się ze szkła sodowo-wapniowego lub potasowo-wapniowego, formowanego przez prasowanie albo dmuchanie. Mogą być nie zdobione lub zdobione, różnej grubości i wielkości (objętości). Muszą być odporne na nagłe zmiany temperatury i nie powinny pękać podczas powolnego napełniania ich wodą o temperaturze ok. 95°C.
Pojemność i kształt kieliszków zależą przede wszystkim od przeznaczenia. Spośród licznego asortymentu można wyróżnić kieliszki do: likieru, wódki, koniaku, wina białego i czerwonego oraz szampana.
Część wyrobów szkła gospodarczego jest produkowana ze szkła kryształowego o bardzo dobrych właściwościach optycznych, a zwłaszcza dużej przezroczystości i wysokim współczynniku załamania światła. Wyroby te są bardzo często bogato zdobione metodą rzeźbienia i rytowania. Wykonane w szkle żłobiny o określonych rozmiarach, różnej głębokości i różnie rozmieszczone względem siebie tworzą wzory i kompozycje dekoracyjne. Pracochłonność i rodzaj zdobienia są ujęte w tzw. klasy dekoracji (dla dekoracji szlifowanych — 6 klas, dla dekoracji malowanych — 3 klasy). Klasa I i II obejmują najprostsze szlify, natomiast wyższe klasy przypisuje się dekoracjom szlachetniejszym, potęgującym blask odbitego światła i srebrzystość połysku.
Lustra pełnią funkcje użytkowe, jak również stanowią ozdobę pomieszczeń. Są to szkła płaskie, bezbarwne, otrzymywane metodą float. Tylna strona lustra jest pokryta bardzo dokładnie azotanem srebra (AgNO3). W celu zabezpieczenia cienkiej warstewki przed zadrapaniem jest nakładana farba miniowa. Trzecią warstwę stanowi powłoka lakierowa, która chroni przed wilgocią i wpływami atmosferycznymi. Lustra produkuje się ze szkła sodowo-potasowo-wapniowego, jak również kryształowego.
Szklane naczynia kuchenne żaroodporne są przeznaczone do pieczenia lub podgrzewania potraw. Są to wyroby szklane dodatkowo hartowane.
Termosy składają się z wkładu szklanego zwykłego, obudowy z tworzyw sztucznych, rzadziej metalowej, korka i nakrętki, która służy jednocześnie jako naczynie do picia. Rozróżnia się termosy do płynów poj. 0,5 -1,0 litra i termosy do potraw. Wkładkę szklaną stanowi naczynie o podwójnych ścianach, posrebrzanych od wewnątrz, z próżnią między nimi. Szkło termosów powinno być odporne na nagłe zmiany temperatury. Przy kolejnym napełnianiu wodą o temperaturze 20, 100, 40°C wkład szklany nie powinien wykazywać śladów pęknięć.